Witam w opisie o zużyciu paliwa jest błąd, gdyż silnik pracował 12 godz i spalił 9l paliwa a nie odwrotnie. pozdrawiam

Lody to chyba ulubiony przysmak nie tylko dzieci. Uwielbiamy je jeść, kochamy ich smak, wypełniamy nimi nasze codzienne menu. Pyszne lody dla ochłody to dodatek, który kochają wszyscy. Niestety, ale te dostępne w sklepach pełne są dodatkowego cukru, barwników i ulepszaczy, co sprawia, że to co dobre, niestety nie oznacza zdrowe. Robiąc zaś lody domowej roboty, można postawić na produkty, które łączyć będą w sobie niezwykły smak i zapach, ochłodę w upalne dni, a do tego ogrom zdrowia w każdej serwowanej porcji. Wystarczą zdrowe, ekologiczne produkty, odpowiednie akcesoria do lodów i dodatki, z którymi i robienie i kosztowanie lodów, okaże się być prawdziwą przyjemnością. Jak więc takie lody przygotować? Co trzeba posiadać, aby móc je wykonać samodzielnie? I oczywiście, czy przepis jest tak prosty, że każdy może je zrobić sam? Lody to najprostsza do wykonania rzecz w naszej kuchennej przestrzeni. Wystarczy kilka minut, by już chłodziły się one w zamrażalniku. A kiedy je wyjmujemy, możemy zabrać je ze sobą na wycieczkę, wykorzystując w tym celu lodówkę turystyczną, która długo pozwala utrzymać chłód. można także i postawić na desery lodowe w ogrodowej przestrzeni, jednak należy jednak wówczas pamiętać o osłonkach na żywność, aby móc zapobiec siadaniu na jedzenie much i innych owadów. Jakie produkty są niezbędne do wykonania lodów? Okres owoców sezonowych w pełni, dlatego też jak najbardziej warto wykorzystać ich możliwości. Owoce to mnóstwo witamin, a do tego ogrom słodkości w zdrowym wydaniu. Można postawić na ulubione przez wszystkich truskawki, można wybrać maliny, jagody, borówki czy czereśnie. W zależności od tego, jakie owoce są naszymi ulubionymi, także też możemy wykorzystać. Z pewnością w każdej kuchni mieści się wypełniony po brzegi koszyk na owoce, prawda? Wybieramy więc z niego te, które chcemy wykorzystać. Na durszlak wsypujemy owoce, dokładnie je myjemy, a następnie przesypujemy do miski, krojąc na mniejsze kawałki. To stanowi podstawę, by móc przystąpić już do stworzenia niezwykle smacznych lodów. Jedni wykorzystują wagę kuchenną 5 kg na przykład z miską, w którą od razu można wrzucić niezbędne produkty, inni sięgają po przepis w stylu ,,na oko”. Zarówno w jednym, jak również i w drugim wydaniu, lody na pewno będą smaczne, stanowiąc prawdziwą rozkosz dla podniebienia. Przepis na lody Aby uzyskać pyszne, zdrowe i kolorowe lody, wystarczy skorzystać z jednego z dostępnych przepisów, w zależności od tego, jaki rodzaj lodów chcemy uzyskać. sorbety Wystarczy tylko zblendować ręcznym blenderem owoce, aby uzyskać sorbet. Są idealne do ugaszenia pragnienia, niezbyt słodkie, lekkie i naprawdę pyszne. lody śmietankowe Można zrobić klasyczne lody śmietankowe, a wtedy wystarczy wykorzystać 200ml śmietanki i cukier. Do garnka należy wlać 100ml śmietanki i dodać cukier. Następnie należy to zagotować i po ściągnięciu z gazu, dodać drugą część śmietanki, wszystko dokładnie mieszając. Całość należy umieścić w pojemniku, by już po zamrożeniu, delektować się ich niezwykłym smakiem. To wszystko. lody czekoladowe Oczywiście trudno byłoby przejść obojętnie obok lodów czekoladowych, prawda? Tutaj należy wykorzystać śmietankę 36% - 300ml, mleko 2% - 250ml, 7 łyżek cukru, tabliczkę gorzkiej czekolady i ¾ tabliczki mlecznej czekolady. Aby z tego połączenia wyszły nam pyszne lody czekoladowe, należy zagotować połowę śmietanki z cukrem. Po wyjęciu z gazu, trzeba wlać pozostałą część śmietanki i mleko. Wszystko razem wymieszać i doprowadzić do wrzenia. Dodać czekoladę, aż do rozpuszczenia. Następnie można wykorzystać maszynkę do lodów lub dokładnie całość wymieszać samodzielnie, zamrozić, wyjąć, zblendować całość, ponownie zamrozić, wyjąć i zblendować. Choć przy takich lodach jest nieco pracy, to ich smak rekompensuje wszystko. Robiąc lody domowej produkcji, warto także posiadać akcesoria, dzięki którym robienie ich czy serwowanie, nie będzie stanowiło absolutnie żadnego problemu. Na pewno niezwykle ciekawą opcją jest maszynka do robienia lodów producenta Tescoma Della Casa z którą ich przygotowanie nie będzie żadnym kłopotem, dla największego nawet laika. Jest ona prosta w obsłudze, niezawodna w działaniu, skuteczna w przygotowywaniu tych zimnych pyszności. Warto także zaopatrzyć się w foremki do lodów, jak również i wybrać profesjonalną łyżkę do lodów, z którą ich nakładanie będzie proste, szybkie i niebywale efektowne. Lody w różnej formie Lody można serwować w różnej formie i postaci. Najbardziej nam znane, to lody na patyku, które nie wymagają większego przygotowania. Wystarczy wlać masę do foremki z patyczkiem, zamrozić i gotowe. W przypadku zaś stworzenia deserów, można wykorzystać salaterki, jak również i inną część zastawy, by samodzielnie wykonać smaczne, kolorowe desery, zapraszając do naszego ogrodu gości. Kubki porcelanowe, dzbanek do herbaty czy też kawy. Do tego efektowne salaterki, sztućce, a to wszystko w roli głównej z pysznymi lodami własnej produkcji. Czy można więc chcieć czegoś więcej? Lato to czas, gdy możemy sobie pozwolić na nie zdecydowanie częściej i w tym właśnie okresie, one szczególnie też smakują. Wybierajmy te domowej roboty, bo nie dość, że są pyszne, to jeszcze dużo bardziej zdrowe.

Najważniejszym elementem kopaczki do ziemniaków własnej roboty jest metalowa łopata. Najlepiej jest wyciąć ją z blachy stalowej. Grubość 5 milimetrów będzie odpowiednia. To właśnie ona będzie rozgarniała ziemię, więc musi być solidna. Należą ją nieco wygiąć, nadając tym samym kształt szpadla.

Przepiękne samochody wyklepane w garażu! Lepsze niż z salonu Data utworzenia: 15 maja 2016, 11:28. Nie stać cię na wymarzony samochód? Okazuje się, że wystarczy odrobina wyobraźni i oczywiście umiejętności, żeby stworzyć pojazd we własnym garażu. Niektóre z przedstawionych przez nas modeli w niczym nie przypominają tradycyjnych samochodów, są też i takie, które wyglądają jak by wyjechały prosto z salonu. Część z konstruktorów zbudowała pojazdy dla zabawy, inni w ten sposób spełnili swoje najskrytsze marzenia, a dla niektórych był to dobry sposób na oszczędność. Zobacz, jak różne mogą być samochody własnej roboty! Jak to mówią: ile osób, tyle pomysłów. Taki samochód możesz zrobić w domu. Foto: Bulls /16 Samochody domowej roboty Bulls Te pojazdy wykonywane są w Zabrzu przez Jacka Mazura - samochodowego entuzjastę. Polski mechanik własnoręcznie rekonstruuje znane samochody. Udało mu się stworzyć replikę F1 McLarena. Na zdjęcie stworzone przez Mazura: repliki żółtego, czarnego i czerwonego Lamborgini Countach, Pontiaca Fiero i VW Buggy /16 Samochody domowej roboty Bulls Jacek Mazur wykorzystuje zapasowe i zepsute części. Tak wygląda szkielet pojazdu /16 Samochody domowej roboty Bulls Mechanik stworzył replikę F1 McLarena. Zainwestował w nią 20 -25 tys. razy mniej niż trzeba wydać na oryginał /16 Samochody domowej roboty Bulls Jacek Mazur i stworzone przez niego Lamborghini /16 Samochody domowej roboty Bulls Nick Truman sam skonstruował supersamochód, jakim jest Pagani Zonda. Amerykanin budował pojazd przez 5 lat, użył prawie milion części, które kupował na eBayu /16 Samochody domowej roboty Bulls Nick Truman w środku swojego dzieła /16 Samochody domowej roboty Bulls Mark Ray postanowił połączyć samochód z lekkim samolotem. To hybryda Chevroleta Trackera i samolotu 2003 Cirrus SR22 /16 Samochody domowej roboty Bulls Budowa tego pojazdu zajęła Markowi zaledwie 5 miesięcy /16 Samochody domowej roboty Bulls Na co dzień Mark jest właścicielem firmy z niszczarkami papieru /16 Samochody domowej roboty Bulls Kevin Nicks stworzył najszybszą na świecie szopę. W marcu 2016 roku ustanowił nią rekord prędkości, jechał ponad 141 km/h. Żadna inna szopa nigdy nie rozwinęła takiej prędkości /16 Samochody domowej roboty Bulls Najszybsza szopa na świecie została zbudowana na bazie Volkswagena Passata /16 Samochody domowej roboty Bulls W środku są miejsca dla pasażerów. Kevin nie przewidział dla nich jednak pasów bezpieczeństwa, ale w kocu to szopa, a nie klasyczny samochód /16 Samochody domowej roboty Bulls Peter Szabo z Rumunii stworzył swój samochód własnoręcznie od samego początku. Rysowanie oryginalnego projektu zajęło mu kilka dni /16 Samochody domowej roboty Bulls Peter zadbał nawet o szczegóły. Wszystko wykonane jest z drewna /16 Samochody domowej roboty Bulls Peter budował "Julię", bo tak nazwał swój projekt, przez 4,5 tys. godzin. To ponad 3 lata. Wydał na nią 20 tys. /16 Samochody domowej roboty Bulls "Julia" to samochód w stylu retro. Peter nie zapomniał jednak o udogodnieniach takich jak radio czy niezbędne światła Masz ciekawy temat? Napisz do nas list! Chcesz, żebyśmy opisali Twoją historię albo zajęli się jakimś problemem? Masz ciekawy temat? Napisz do nas! Listy od czytelników już wielokrotnie nas zainspirowały, a na ich podstawie powstały liczne teksty. Wiele listów publikujemy w całości. Wszystkie historie znajdziecie tutaj. Napisz list do redakcji: List do redakcji Podziel się tym artykułem:

Mateusz RosińskiDopalacze – to potoczna nazwa jaką określa się produkty zawierające w swym składzie nowe nieznane dotąd substancje psychoaktywne, które po wprowadzeniu do organizmu człowieka działają na ośrodkowy układ nerwowy wywołując czasową zmianę postrzegania, świadomości, zachowania a także wzięły się dopalacze?Dopalacze zostały stworzone po to, by umożliwić legalne, w przeciwieństwie do narkotyków, czerpanie zysków z obrotu środkami odurzającymi, na które był, jest i zapewne zawsze będzie popyt. Co istotne, ówcześnie nie były to substancje nielegalne – ich posiadanie nie stanowiło czynu to są dopalacze - ujęcie prawneObecnie z prawnego punktu widzenia jedne dopalacze mogą stanowić narkotyk jak np. mefedron, a inne nową substancję psychoaktywną (np. zamienniki mefedronu takie jak: 3cmc, 4 cmc), jeszcze inne, te najnowsze i nieewidencjonowane substancję zastępczą. Posiadanie środków odurzających lub substancji psychotropowych jest nielegalne i podlega karze pozbawienia wolności. Od 14 sierpnia 2018 r. posiadanie dopalaczy również jest na dopalaczeMultitest na Dopalacze 35,00 złDodaj do koszykaTesty na dopalaczeTest na Mefedron 27,99 złDodaj do koszykaKiedy pojawiły się dopalacze?Pierwsze dopalacze pojawiły się w latach 80 tych ubiegłego wieku w USA, dość szybko rozprzestrzeniając się również po Europie. Rozkwit dopalaczy to początek XXI wieku, który zbiegł się ze spopularyzowaniem dostępu do sieci Internet, który z jednej strony umożliwił nieograniczony dostęp do wiedzy i w efekcie produkcję niezliczonych ilości nowych substancji psychoaktywnych, a z drugiej łatwe i co niezwykle istotne, anonimowe dotarcie do użytkownika. To właśnie wtedy rozpoczęła się właściwa era dopalaczy – nowych substancji odurzających, poszukiwanych jako zamienniki już znanych nielegalnych Polsce pierwsze dopalacze pojawiły się w 2008 r. – wtedy nikt jeszcze nie wiedział co to są dopalacze. Były one dostępne w punktach stacjonarnych i w sieci Internet. Obecnie dopalacze można kupić wraz z szybkim dowozem 24 h na dobę, głównie przy pomocy ogłoszeń lub witryn zamieszczanych w Internecie. Polska zajmuje czołowe miejsce w Europie pod względem ich ilości. Punkty stacjonarne w zasadzie już nie dopalacze, to dopalacze, a nie narkotyki?Dopalacze to de facto produkty, które w swym działaniu i zastosowaniu, nie różnią się niczym od narkotyków – to substancje, tak samo jako narkotyki wprowadzane do organizmu człowieka w celu oddziaływania na ośrodkowy układ nerwowy. Swą tylko pozorną i czasową odrębność zyskały z uwagi na kontekst historyczny, kulturowy i prawny. Gdyby naukowcy dokonali pierwszej syntezy amfetaminy – substancji psychotropowej z grupy II-P (ustawa o przeciwdziałaniu narkomanii) np. 10 lat temu, a nie 131 lat temu w 1887 r. to z pewnością, dziś amfetamina byłaby uznana za dopalacz i wpisana na listę nowych substancji kolei MDMA (extasy), substancja psychotropowa, która dziś jest sklasyfikowana jako substancja psychotropowa z grupy I-P (ustawa o przeciwdziałaniu narkomanii), w latach 90 stanowiła „designer drug” – czyli działają dopalacze?Substancje nazywane potocznie dopalaczami oddziałują na ośrodkowy układ nerwowy, w celu wywołania pożądanej przez użytkownika zmiany postrzegania, świadomości, zachowania a także nastroju. Stan ten jest zależny od właściwości danej substancji. Tak samo jak narkotyki, dopalacze dzielą się więc na substancje:stymulujące ośrodkowy układ nerwowyhamujące ośrodkowy układ nerwowyo działaniu halucynogennymDziałanie dopalaczy nie zawsze można przewidzieć. Wynika to z faktu ciągłego wprowadzania na rynek zamienników, stosowania mieszanek różnych substancji, braku profesjonalnej wiedzy chemicznej osób, które te substancje produkują. Zażywanie dopalaczy zawsze stwarza ogromne ryzyko dla zdrowia i życia. Jeśli masz zatem podejrzenia, że ktoś z Twojego otoczenia może zażywać dopalacze, zalecamy wykonać testy na dopalacze – nasze produkty dobraliśmy tak aby pomóc wykryć najpopularniejsze dopalacze są niebezpieczne?Tak, to substancje bardzo niebezpieczne. Jak już zostało wskazane dopalacze nie różnią się niczym od narkotyków – są więc silnie uzależniające a ponadto, z uwagi na nieustanne modyfikowanie ich budowy chemicznej, skutek zażycia staje się całkowicie nieprzewidywalny. Zamiast pożądanego przez użytkownika stanu, może dojść do tragedii. Tylko w lipcu 2018 r. w Polsce zmarło 10 osób, które zażywały dopalacze. Wpływ dopalaczy na organizmSkutki krótkoterminoweSkutki długoterminowejak wyglądają dopalaczejakich akcesoriów używa się do zażywania dopalaczyjak wyglądają opakwaniaTesty na dopalacze, Testy na narkotykiTest na Benzodiazepiny 12,50 złDodaj do koszyka

Szymon Zieba Wśród podejrzeń o zatrucie dopalaczami na Pomorzu znalazły się sytuacje z dziećmi w wieku 13-15 lat. Skład dopalaczy na ogół znają tylko ich twórcy, a to uniemożliwia udzielenie skutecznej pomocy. Choć mogą poważnie zatruć, a nawet zabić, wciąż cieszą się niesłabnącym zainteresowaniem. Dopalacze zbierają ponure żniwo na Pomorzu. Tylko do końca maja tego roku pomorski państwowy wojewódzki inspektor sanitarny mówił aż o 80 podejrzeniach o zatrucie groźnymi psychodelikami. W ubiegłym roku takich zdarzeń było 160! Niewykluczone, że najgorsze jednak dopiero przed nami, bo tajemnicą nie jest, że środki odurzające cieszą się dużą popularnością w okresie wakacyjnym. Grozę budzi fakt, że choć najwięcej przypadków podejrzeń o zatrucie dotyczyło w ubiegłym roku osób w wieku 19-24 lata (58 incydentów), to po psychodeliki mogły sięgać już dzieci w wieku 13-15 lat (8 podejrzeń o zatrucie). Eksperci tłumaczą, że w tym wypadku mowa jest „jedynie” o podejrzeniach o zatrucie, ponieważ w szpitalach nie przeprowadza się badań identyfikujących substancję wywołującą zatrucie, a większość pacjentów nie informuje, co zażyła, wypaliła lub przyjęła w inny sposób. W efekcie z tegorocznych danych dotyczących „podejrzeń zatruć środkami zastępczymi i nieokreślonymi z nazwy substancjami psychoaktywnymi” wynika, że do końca maja w grupie wiekowej 19-24 odnotowano 25 przypadków podejrzeń (co ciekawe, tyle samo było ich wśród osób powyżej 30 roku życia), a wśród dzieci w wieku 13-15 incydentów od stycznia do końca maja było 9. Oznacza to, że już teraz jest ich więcej w tej grupie wiekowej niż w całym ubiegłym roku (wspomniane 8 przypadków) i ponad dwukrotnie więcej niż w analogicznym okresie roku 2016 (wówczas do maja odnotowano 4 incydenty w tej grupie wiekowej). Specjaliści tłumaczą, że dopalacze są popularne wśród młodzieży, ponieważ... są nieprzewidywalne i budzą ciekawość. Mimo że dziś trudno znaleźć sklep „stacjonarny”, który oferowałby je otwarcie, handel dopalaczami kwitnie w sieci, a namierzyć ofertę jest banalnie łatwo. - Należy zwrócić uwagę, że na rynku stale pojawiają się nowe produkty, najczęściej o przypadkowym składzie chemicznym - mówi Anna Obuchowska, zastępczyni pomorskiego państwowego wojewódzkiego inspektora sanitarnego. Ekspertka ostrzega: - Dopalacze to narkotyki o nieznanym i nieprzewidywalnym składzie, na ogół bardziej niebezpieczne niż te dotychczas poznane. A handel nimi - niestety - kwitnie... Co gorsza, wielokrotnie produkty o tej samej nazwie handlowej, o tym samym wyglądzie opakowania, gramaturze itd., zabezpieczone u tego samego sprzedawcy, różnią się zarówno składem jakościowym, jak i ilościowym. - Konsumenci nigdy nie wiedzą, co kupują, a w obrocie zdarzają się produkty zawierające w swoim składzie nawet kilka różnych substancji psychoaktywnych - mówi Anna Obuchowska. I dodaje: - Nowe substancje pojawiające się na rynku są coraz silniejsze. Producenci często „wzmacniają” skład dopalaczy poprzez dodanie do nich na przykład... drobinek szkła. Chodzi o zwiększenie wchłaniania związku i uzyskanie szybszych doznań, a co za tym idzie wzrost popytu na tego typu produkty i większe zyski dla dystrybutorów czy producentów dopalaczy. - Ze względu na złożoność składu produktów ratowanie człowieka zatrutego dopalaczami jest bardzo trudne, a w wielu przypadkach po prostu niemożliwe - mówi Anna Obuchowska. Niemożliwe jest też wyeliminowanie pomysłowości producentów środków odurzających. Dla przykładu nowy narkotyk pojawił się wiosną br. Wówczas warszawskie CBŚP zabezpieczyło kokainę, amfetaminę, heroinę i listki nowego na polskim rynku narkotyku 25C-NBOMe (podobne w działaniu do LSD). Zlikwidowano tak dwa kanały przerzutowe z Polski do Szwecji i Niemiec. Trudno się spodziewać jednak, by ten sukces zniechęcił producentów do wprowadzania na rynek kolejnych „nowości”. Tak było ze słynnym już „mocarzem”, który spowodował falę zatruć dwa lata temu. Wówczas do szpitali trafiło kilkadziesiąt osób. Ci, którzy zażyli „mocarza”, spodziewali się, że działanie specyfiku będzie podobne do tego, jak po wypaleniu marihuany. Tymczasem pod opiekę lekarzy trafiali nierzadko pobudzeni albo nawet agresywni pacjenci. Według specjalistów zażywanie dopalaczy to jak gra w ruletkę, bowiem tak naprawdę dokładny ich skład mogą znać właściwie tylko ich twórcy. Im natomiast trudniej ustalić czym zatruło się dziecko, tym trudniej mu pomóc w przypadku zagrożenia. Jest też kolejne niebezpieczeństwo - tak zwane dopalacze domowej roboty. Policja kilka dni temu zatrzymała dwóch nastolatków z Krotoszyna (woj. wielkopolskie), którzy zamówione w sieci substancje chemiczne mieszali z tytoniem, a potem sprzedawali znajomym. Dziewięć osób trafiło do szpitala.

Grzyby psylocybinowe. Fot. George Hodan/ CC0 Osoby, które używają psychodelików, twierdzą, że podczas doświadczenia psychodelicznego ich emocje są zintensyfikowane i mniej ograniczone. Postrzegają je jako narzędzia, które niejako „rozluźnia” sposób działania mózgu i umysłu, pozwalając dotrzeć do niedostępnych na co dzień aspektów świadomości – mówi dr hab. Michał Bola, autor pierwszego badania użytkowników psychodelików w Polsce. Maciej Lorenc: Jakim zagadnieniom poświęca pan najwięcej uwagi w swojej pracy badawczej i skąd u pana zainteresowanie psychodelikami? Michał Bola: Na co dzień w Pracowni Obrazowania Mózgu skupiam się głównie na badaniu neuronalnych mechanizmów leżących u podstaw zjawiska świadomości. Interesuje mnie także tematyka podprogowego przetwarzania bodźców, czyli tego, co mózg może robić na poziomie nieświadomym. Większość naszych projektów opiera się na obserwowaniu reakcji na określone bodźce percepcyjne i badaniu aktywności mózgu za pomocą takich technik jak elektroencefalografia (EEG) czy funkcjonalny rezonans magnetyczny (fMRI). Psychodelikami zacząłem interesować się naukowo kilka lat temu, ponieważ substancje z tej grupy znacząco zmieniają naszą świadomość i uważam, że mogą pomóc w zrozumieniu mechanizmów jej działania. Jednocześnie interesuje mnie potencjał psychodelików do pozytywnego wpływu na organizm i psychikę, także w obszarze zaburzeń psychicznych. W jaki sposób psychodeliki wpływają na emocje? Wpływ psychodelików na emocje nie jest jednoznaczny. Z jednej strony ich użytkownicy twierdzą, że podczas doświadczenia psychodelicznego ich emocje są zintensyfikowane i mniej ograniczone. Ten efekt jest zgodny z postrzeganiem ich jako narzędzia, które niejako „rozluźnia” sposób działania mózgu i umysłu, pozwalając dotrzeć do niedostępnych na co dzień aspektów świadomości, co może się wiązać z ich potencjałem terapeutycznym. Z drugiej jednak strony mamy badania prowadzone między innymi przez grupę prof. Franza Vollenveidera z Zurychu pokazujące, że mózgi osób pod wpływem psychodelików w mniejszym stopniu reagują na negatywnie nacechowane bodźce, czyli mniej się pobudzają podczas ich odbierania i przetwarzania. W naszym zespole naukowym mamy więc hipotezę, że odczuwanie emocji podczas doświadczenia psychodelicznego można porównać do stanu medytacji – z jednej strony emocje mogą być bardzo silne, ale z drugiej nie jesteśmy w nie tak bezpośrednio zaangażowani, a raczej obserwujemy, jak pojawiają się i znikają. Stworzył syntetyczny substytut alkoholu. O narkotykach opowiada bez paniki czytaj także W waszym projekcie zbieraliście informacje o bardziej długofalowym wpływie psychodelików na emocje, a także samoświadomość. Na dodatek badaliście przyjmowanie psychodelików w tzw. naturalistycznym otoczeniu. Zacznijmy może od wyjaśnienia, czym jest naturalistyczne otoczenie? To zasadniczo zażywaniem ich „na własną rękę” – czyli w domu, na łonie natury, na imprezie lub w innym dogodnym miejscu. Czym innym jest natomiast zażywanie psychodelików w gabinecie terapeutycznym albo w laboratorium badawczym podczas badań podstawowych lub klinicznych. Są to sztucznie wytworzone warunki, które pozwalają zebrać bardziej precyzyjne dane i skuteczniej manipulować zmiennymi, ale użytkownicy psychodelików przeważnie przyjmują je w zupełnie innych sytuacjach. Według mnie badania kliniczne, które sprawdzają wpływ psychodelików w kontrolowanych warunkach, i badania sondażowe, które dotyczą zażywania w warunkach naturalistycznych, to dwa komplementarne podejścia, z których każde ma swoje wady i zalety. W naszym projekcie zebraliśmy ponad 3500 ankiet, za pomocą których otrzymaliśmy między innymi informacje o podstawowych zmiennych demograficznych, praktyce medytacyjnej i wzorcach zażywania różnych środków psychoaktywnych, zwłaszcza częstotliwości przyjmowania psychodelików. Oprócz tego przy pomocy wystandaryzowanych kwestionariuszy psychologicznych mierzyliśmy takie zmienne jak samoświadomość czy reaktywność emocjonalna. I jakie zmiany w reaktywności emocjonalnej zaobserwowaliście? Reaktywność emocjonalna może być rozumiana jako siła reakcji emocjonalnej na bodźce i oddziaływania z zewnątrz. Z zebranych przez nas danych wynika, że ludzie z większą liczbą doświadczeń psychodelicznych i osoby medytujące cechują się silniejszą pozytywną, a słabszą negatywną reaktywnością emocjonalną, co jest w zgodzie ze wspomnianymi wcześniej wynikami badań nad aktywnością mózgu. Odwrotny wzorzec, czyli silniejsza negatywna, a słabsza pozytywna reaktywność emocjonalna, był natomiast wyraźnie powiązany z używaniem alkoholu i leków opioidowych. Ayahuasca to szansa, żeby z większym szacunkiem i uwagą potraktować rdzenne kultury czytaj także A jak to wygląda w przypadku drugiego badanego przez was zagadnienia, czyli samoświadomości? Samoświadomość sama w sobie jest trudna do zdefiniowania, ale próbowaliśmy przyjrzeć się różnym psychologicznym konstruktom, które są z nią powiązane. Pozytywnym aspektem jest na przykład autorefleksyjność rozumiana jako umiejętność obserwowania własnego wnętrza w nieoceniający sposób. Natomiast negatywnym aspektem samoświadomości jest ruminacja, czyli uporczywe, krytyczne myśli na temat siebie. Podobnie jak w przypadku reaktywności emocjonalnej, używanie psychodelików i praktykowanie medytacji były powiązane z bardziej pozytywnym wzorcem samoświadomości, a używanie alkoholu z bardziej negatywnym. Przyglądaliście się również wpływowi subiektywnych doświadczeń psychodelicznych, którym towarzyszy stan opisywany jako „przeżycie mistyczne” albo „rozpad ego”. Wielu współczesnych badaczy psychodelików twierdzi, że nawet jedno takie doświadczenie może wywołać pozytywne długofalowe zmiany w psychice, ale wasze wyniki sugerują, że liczba i częstotliwość tego rodzaju sesji również ma znaczenie. Długofalowe zmiany wywoływane przez psychodeliki wydają się wynikać nie tyle z działania samej substancji na poziomie biochemicznym w mózgu, ile raczej z jakości subiektywnego doświadczenia. W naszym badaniu pytaliśmy o siłę tych stanów „rozmycia ego”, ale również o bardziej obiektywne aspekty przyjmowania tych substancji, czyli o wysokość dawek czy liczbę sesji w ciągu ostatniego roku oraz całego życia. Nasze analizy wykazały, że doświadczenia „rozmycia ego” były tak zwanym mediatorem, czyli pośredniczyły w efektach pomiędzy zażywaniem psychodelików a badanymi konstruktami psychologicznymi. Psychoterapia z użyciem MDMA. Jak to działa? czytaj także Czyli z przeprowadzonego przez was badania wyłania się bardzo pozytywny obraz użytkowników psychodelików? Zaobserwowany przez nas ogólny wzorzec w reaktywności emocjonalnej i samoświadomości rzeczywiście wydaje się bardzo pozytywny i powinien być powiązany z lepszym samopoczuciem i wyższą jakością życia. Ale oczywiście mówimy tutaj o zależności statystycznej, a nie uniwersalnym efekcie występującym u każdego użytkownika. Warto także podkreślić, że doświadczenia wywoływane przez psychodeliki bywają nieprzewidywalne i zależne od nastawienia i otoczenia danej osoby, zwłaszcza jej intencji i przygotowania do sesji. Należy także pamiętać, że minusem badań sondażowych takich jak nasze jest pewnego rodzaju „autoselekcja” respondentów polegająca na tym, że po negatywnych doświadczeniach z psychodelikami ludzie mogą być mniej skłonni do dalszego eksperymentowania z tymi substancjami, a także mieć mniejszą motywację do wypełniania tego typu ankiet. Nasze podejście badawcze pozwoliło zebrać informacje o korelacjach pomiędzy zażywaniem psychodelików a reaktywnością emocjonalną i samoświadomością, ale nie możemy jednoznacznie wnioskować o związkach przyczynowo-skutkowych. Nie możemy więc definitywnie wykluczyć, że po prostu osoby o bardziej pozytywnej reaktywności emocjonalnej albo większej samoświadomości są bardziej skłonne do przyjmowania psychodelików i częściej po nie sięgają. Renesans psychodeliczny. Jak to się robi w Czechach? czytaj także Kolejnym etapem waszego badania będzie uwzględnienie danych na temat wpływu psychodelików na mózg. Co obecnie wiemy na ten temat? Badania nad wpływem psychodelików na mózg są prowadzone od niedawna i wciąż niewiele wiemy o tym obszarze. Ogólnie badania nad mózgiem i świadomością rozkwitły w latach 90. ubiegłego wieku za sprawą nowych technik, takich jak funkcjonalny rezonans magnetyczny. Mózg jest jednak niezwykle złożonym organem i wciąż słabo rozumiemy mechanizmy jego funkcjonowania. Na razie w neuronauce robimy wiele eksperymentów i zbieramy dużo ciekawych danych, ale nadal nie stworzyliśmy ogólnej teorii integrującej te wszystkie obserwacje i jednoznacznie wyjaśniającej działanie układu nerwowego, czyli powszechnie uznawanego paradygmatu. Jedną z ważnych teorii jest teoria kodowania predykcyjnego, która zakłada, że dane percepcyjne są interpretowane w kontekście pewnego rodzaju przewidywań opartych na naszych wcześniejszych doświadczeniach i wewnętrznych modelach rzeczywistości. Obraz świata nie jest więc stuprocentowym odwzorowaniem informacji z zewnątrz, lecz jest w dużej mierze kształtowany przez naszą dotychczasową wiedzę na jego temat. Ten sposób myślenia był niejako punktem wyjścia dla hipotez dra Robina Carharta-Harrisa, który stworzył najbardziej rozpowszechnioną teorię dotyczącą wpływu psychodelików na mózg i stwierdził, że pod wpływem tych substancji dochodzi do dezintegracji sieci mózgowej odpowiedzialnej za nasze poczucie „ja” i poluzowania głęboko zakorzenionych wyobrażeń na temat własnej osoby i świata, przez co łatwiej jest je zrewidować i zmienić. Według niego aktywność mózgu i sposób działania umysłu stają się wtedy mniej uporządkowane, a bardziej „entropiczne”. Może to pomagać w uwalnianiu się od sztywnych negatywnych przekonań, a przez to w leczeniu depresji i wielu innych dolegliwości. Weterani leczą stres pourazowy ayahuaską czytaj także Jakie dane neuronaukowe zbieracie obecnie w ramach waszego projektu? Spośród naszych respondentów zaprosiliśmy do laboratorium kilkadziesiąt osób, które mają za sobą wiele doświadczeń z psychodelikami, a także grupę kontrolną złożoną z kilkudziesięciu osób, które nigdy ich nie przyjmowały. Mierzyliśmy aktywność ich mózgów związaną między innymi z przetwarzaniem emocji. Obecnie analizujemy dane zebrane za pomocą EEG, a na kolejnym etapie użyjemy również fRMI, aby przyjrzeć się sieciom mózgowym. Wasz projekt jest zasadniczo pierwszym dużym badaniem polskich użytkowników psychodelików. Czy ma pan jakieś ogólne obserwacje na temat tych osób? Badania laboratoryjne prowadziliśmy w Warszawie i Krakowie, a uczestnicy naszego projektu to głównie ludzie młodzi i wykształceni. Większość osób, które poznaliśmy, była bardzo zmotywowana do wzięcia udziału w badaniu i jednocześnie bardzo ciekawa tematyki badania, hipotez czy technik, których używamy. Wielu użytkowników psychodelików jest jednocześnie bardzo zainteresowanych wiedzą naukową na ich temat. Przy tej okazji chciałbym w imieniu całego zespołu bardzo serdecznie podziękować wszystkim osobom, które poświęciły swój czas i wzięły udział w naszym badaniu. Amerykańscy naukowcy zapowiadają nową erę badań nad psychodelikami czytaj także Wasz projekt został sfinansowany przez Narodowe Centrum Nauki (NCN), a więc z państwowych pieniędzy. Czy polskie agencje grantowe patrzą przychylnie na tematykę badań nad psychodelikami? Z jednej strony kieruję projektami finansowanymi przez NCN, a z drugiej przy różnych okazjach współpracowałem z nim przy ocenie wniosków grantowych jako ekspert. Ogólnie mam o NCN bardzo pozytywną opinię i uważam, że jest to jednostka względnie niezależna od nacisków politycznych, więc projekty są oceniane pod kątem wartości merytorycznej, a ich ewentualna kontrowersyjność ma niewielkie znaczenie. Liczymy więc, że w najbliższym czasie będą w Polsce finansowane i realizowane kolejne projekty dotyczące psychodelików. Nasz zespół przygotowuje obecnie drugie badania ankietowe, które prawdopodobnie rozpoczniemy pod koniec roku. Zachęcamy więc do udziału i obserwowania działalności Polskiego Towarzystwa Psychodelicznego, które będzie informować o badaniu. *** dr hab. Michał Bola – adiunkt w Pracowni Obrazowania Mózgu Instytutu Nenckiego PAN. Ukończył psychologię na Uniwersytecie SWPS (2011), doktorat obronił na Uniwersytecie w Magdeburgu (2015), a habilitację uzyskał w Instytucie Nenckiego (2021). Laureat stypendium FNP Start i Stypendium dla Wybitnych Młodych Naukowców MNiSW. Prowadzi interdyscyplinarne badania dotyczące zjawiska świadomości. Jeden z kierowanych przez niego projektów dotyczy psychologicznych i neuronalnych efektów zażywania psychodelików. Współtworzył pierwsze duże badanie dotyczące polskich użytkowników psychodelików, którego wyniki ukazały się niedawno w „Journal of Psychopharmacology”.

TxJX.